Manhattan (US, 1979)

“ทำไม ชีวิตถึงมีค่าน่ะเหรอ

อืม คำถามทีดี อืม อะไรดีล่ะ

อ้อ เพื่อดูงานแสดงของเกราโช่ มาร์กซ์,

ฟังเพลงของหลุยส อาร์มสตรอง,

หนังสวีเดน, แฟรง ซินาตร้า, มาร์ลอน แบรนโด,
และแอปเปิ้ลกับลูกแพร์บนภาพของเซซาน อันสุดมหัศจรรย์นั่นไง”

ดู Manhattan อีกรอบแล้วเห็นตัวเองชัดเลยว่า อ้อ ที่ผ่านมาผมรักหนังเรื่องนี้เพราะรสนิยมของ วู้ดดี้ อัลเลน ผมรักทุกสิ่งที่เขาพูดถึงไม่ว่าจะเป็นศิลปะ วรรณกรรม ปรัชญา ดนตรี และความสัมพันธ์ วู้ดดี้แม่งเป็นผู้ชายที่โรแมนติกมากๆ จริงๆ และก็ฉลาดมากๆๆๆ ด้วย จนผมมองข้ามข้อด้อยอื่นๆ ของเขาได้ทั้งหมดเลย

จริงไหมไม่รู้ แต่การดูหนังของเขาครบแล้วทุกเรื่องเนี่ยมันอดที่จะคิดไม่ได้ว่า ตัวจริงเขาก็เป็นเหมือนอย่างตัวละครของเขานั่นแหละ ชายวัยกลางคนซึ่งวิตกจริตง่าย แดกดันได้สารพัดทุกสิ่ง เชื่อมโยงศิลปะทุกแขนงเข้าด้วยกัน หดหู่ สติแตก และเอียงไปทางเห็นแก่ตัวด้วยซ้ำ แต่ตำโขลกบุคคลิกเหล่านี้เข้าไว้ด้วยกันแล้ว ผมโคตรอยากเป็นเขาเลย

เรื่องนี้ วู้ดดี้ อัลเลน สิงร่างชายวัย 42 ชื่อ ไอแซค คนเขียนบททีวีตกงานเพราะพลาดสติหลุดลาออกกลางอากาศ เขาหันไปหมกมุ่นกับนิยายเล่มแรก ชอบ Monologue ตอนเริ่มหนังที่เป็นเสียงในหัวเขาพิมพ์บทที่หนึ่งของนิยายของเขาซ้ำไปซ้ำมา มันทั้งหดหู่ ตลกร้าย และสุดโรแมนติก

หนังเริ่มต้นที่ไอแซคเดตอยู่กับสาวสวยอายุ 17 เขาพยายามผลักไสเธอให้ออกห่างจากเขา ลึกๆ มันคงเหมือนได้รู้สึกดีที่ เฮ้ย ฉันอ่ะมีสาวรุ่นลูกมาพัวพันนะเฟร้ย ไรงี้ ไอ้แนวโน้มทำลายตัวเองมันไปลงกับความสัมพันธ์ครั้งใหม่ ผู้หญิงซึ่งเป็นกิ๊กของเพื่อนผู้ซึ่งแต่งงานมีเมียแล้ว ความสัมพันธ์อันตุงนังนี้มันอธิบายได้ด้วยภาพเดียวเลยคือ ตอนที่ทั้ง 4 คนไปนั่งเบียดดูคอนเสิร์ตกัน

จุดเด่นทั้ง 3 ของหนังที่ผมรักเรื่องนี้ยังไม่เปลี่ยนนั่นคือ ภาพขาวดำของกอร์ดอน วิลลิสที่แบบกด pause ภาพตรงไหนของหนังก็เอาไปปริ้นแขวนบน Gallery Wall ได้ทั้งหมด มันสวยจัดจริงๆ อีกอย่างก็คือไดอะล็อกสุดล้ำของไอแซคกับทุกคนรอบตัว ดูรอบนี้จำได้ว่า เฮ้ย เราเคยอธิษฐานขอให้โตขึ้นมาแล้วพูดจาฉลาดๆ ได้อย่างไอแซคนี่หว่า เขาเป็นคนฉลาดที่ตลกอย่างร้ายกาจ เหมือนฟังเพลงแรปสะอาดๆ เนื้อเพลงหม่นๆ บนแบคกราวด์ดนตรีแจ๊สหวาน

อย่างสุดท้ายที่รักมากถึงมากที่สุดคือเพลงของเกิร์ชวิน ซึ่งหล่นเกลื่อนตลอดทั้งเรื่อง มันคือความขัดแย้งกันระหว่างตัวละครจิตตก ปากเปราะเราะราย วิจารณ์สับแหลก เห็นแก่ตัว หากแต่ปะปนไปกับความโรแมนติกที่สุดของเมืองแมนฮัตตัน มันคือดำกับขาวแบบที่ขาดกันไม่ได้

ชอบทุกฉากที่ไอแซคเจอกับแมรี่มาก ตั้งแต่ฉากแรกที่เกลียดกัน ทะเลาะกันเรื่องรสนิยมงานศิลปะที่ไม่มีข้อไหนเหมือนกันเลย จนไอแซคบอกอยากจะชกแมรี่แม่งให้แว่นแตก เกลียดมากผู้หญิงคนนี้ แต่ต่อมากลับลงเอยด้วยการพาหมาของเธอที่ชื่อ วาฟเฟิลไปเดินเล่น ต่อด้วยบทสนทนาถึงชื่อดวงจันทร์บริวารของดาวเสาร์ เพลงของโมสาร์ต

ดูรอบนี้พบว่า ไดแอน คีตัน ตอนสาวๆ สวยมีเสน่ห์แบบ เอมม่า แชมเบอร์เลนเลย ไทป์นั้นเลย ส่วนเมอริล สตรีพ ซึ่งรับบทเมียเก่าก็ปล่อยของได้อย่างน่าทึ่ง

Manhattan คือหนังประเภทที่ผมไม่ต้องเรียกร้องอยากให้มีคนแปลงมันเป็นหนังสือวรรณกรรมเลย เพราะจำได้ว่าผมอ่านบทหนังเพลินมาก วันนี้ขอยืนยันอีกทีว่า ตัวหนังสือของ วู้ดดี้ อัลเลน เป็นสิ่งมหัศจรรย์ เป็นไฮอาร์ตที่ควรเก็บไว้ใน MOMA ที่สุดละ